منظور از واژه «تبیین» چیست؟
پاسخ اجمالی:
«تبيين» از مادّه «بين» به معناى فاصله ميان دو چيزى است. سپس به معناى جدايى و آشكار شدن و بعداً در هر كدام از اين دو معنا به طور جداگانه به كار رفته است؛ گاه به معناى جدايى و گاه به معناى ظهور و آشكار شدن. واژه «تبيين» در بسيارى از آيات قرآن به معناى ظهور و انكشاف و وضوح آمده است.
پاسخ تفصیلی:
در آیه 118 سوره آل عمران می خوانیم: «قَدْ بَيِّنَّا لَكُمُ اْلأَياتِ انْ كُنْتُمْ تَعقِلُونَ» ؛ (ما آیات [و راههاى پیشگیرى از شرّ آنها] را براى شما بیان کردیم اگر بیندیشید).
«تبيين» از مادّه «بين» به معناى فاصله ميان دو چيزى است. سپس به معناى جدايى و آشكار شدن آمده؛ چرا كه فاصله افتادن ميان دو چيز، اين دو نتيجه را دارد، بعداً در هر كدام از اين دو معنا به طور جداگانه به كار رفته، گاه به معناى جدايى و گاه به معناى ظهور و آشكار شدن.
در صحاح اللغه آمده است كه «بين» به دو معناى متضاد مى آيد: گاه به معناى جدايى، و گاه به معناى اتصال است. ولى به نظر مى رسد كه معناى اصلى همان گونه كه در ديگر كتب لغت آمده است به معناى جدايى و فراق است. منتها چون جدايى از چيزى چه بسا باعث پيوستن به امرى ديگر مى شود به لازمه آن نيز اطلاق شده است.
به هر حال واژه «تبيين» در بسيارى از آيات قرآن به معناى ظهور و انكشاف و وضوح آمده است؛ لذا «بيّنه» به چيزى گفته مى شود كه دليل روشن و آشكارى است، خواه عقلى باشد يا محسوس. به همين دليل به دو شاهد عادل كه در امور قضايى شهادتشان مدرك است «بينه» اطلاق مى شود. به معجزات انبياء نيز «بينه» گفته شده است، و «بيان» به معناى پرده بردارى از چيزى است، خواه به وسيله نطق بوده باشد يا نوشتن يا اشاره يا شاهد حال.(1)
مطالب مرتبط:
- علت تعبير قرآن از قوانين الهی به «ميزان»
- تفاوت واژه «كتاب» و «حكمت» در قرآن
- معنای واژه «بخس»
- داستان «اصحاب الجنه» و سرنوشت آنها
- معنای عبارات «شاهد» و «مشهود»
پی نوشت:
(1). گرد آوری از کتاب: پیام قرآن، مکارم شیرازی، ناصر، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1386 شمسی، چاپ: نهم، ج1، ص 213.مشاهده کامل
کلیدواژه ها: